Sprawne i skutecznie spełniające swoją funkcję systemy odgromowe muszą być nie tylko poprawnie zaprojektowane i starannie wykonane. Dla bezpieczeństwa osób i urządzeń w chronionym obiekcie bardzo ważne jest również systematyczne dokonywanie przeglądów okresowych.
Przegląd techniczny, zwany też badaniem okresowym, jest zespołem czynności mających na celu wykrycie i usunięcie niesprawności oraz uszkodzeń elementów budynku narażonych na wpływ warunków atmosferycznych i czynników towarzyszących jego normalnej eksploatacji. Zakres przewidzianych prawem kontroli obejmuje m.in. sprawdzenie urządzeń zabezpieczenia przeciwpożarowego, do których zaliczają się systemy odgromowe.
Kiedy wykonać przegląd instalacji odgromowej?
Artykuł 62. Ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2019a r., poz. 1186 z późniejszymi zmianami) nakłada na właścicieli i zarządców nieruchomości obowiązek przeprowadzenia okresowej kontroli technicznej i przydatności do użytkowania obiektu. Minimum raz na 5 lat należy skontrolować m.in. instalację elektryczną i odgromową w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.
Norma PN-HD 60364-6:2008 proponuje jednak skrócenie okresów między przeglądami w przypadkach gdy dotyczą one:
- obiektów o zwiększonym ryzyku porażenia elektrycznego, pożaru lub wybuchu spowodowanego degradacją
- obiektów wyposażonych zarówno w instalacje zarówno niskiego, jak i wysokiego napięcia
- obiektów komunalnych
- terenów budowy
- miejsc, w których używany jest sprzęt przenośny
Odpowiedzialność za wybór odpowiedniego okresu pomiędzy przeglądami spoczywa na właścicielu lub zarządcy obiektu. W celu uniknięcia ryzyka porażenia prądem lub pożaru są oni również obowiązani dokonać przeglądu w przypadkach, gdy istnieją uzasadnione podstawy, że niektóre elementy instalacji elektrycznej i systemy odgromowe mogą być uszkodzone lub nie funkcjonować prawidłowo. Chodzi tu zwłaszcza o wyjątkowo gwałtowne zjawiska pogodowe, np. huragany, którym towarzyszą bardzo silne burze z wyładowaniami atmosferycznymi.
Części składowe przeglądu instalacji odgromowej
Zgodnie z zapisami normy PN-EN 62305-3 pod pojęciem przeglądu technicznego należy rozumieć wszelkie czynności, których celem jest weryfikacja stanu technicznego instalacji piorunochronnej z wymogami normy oraz sporządzoną na jej podstawie dokumentacją projektową.
Standardowy przegląd obejmuje następujące aspekty:
- Sprawdzenie dokumentacji technicznej pod kątem jej kompletności, zgodności z obowiązującymi przepisami oraz stanem faktycznym instalacji
- Oględziny instalacji odgromowej, sprawdzenie jej stanu technicznego oraz zgodności z obowiązującą normą PN-EN 62305-3
- Badanie rezystancji uziemienia układu uziomów i sprawdzenie ciągłości galwanicznej przewodów, połączeń i złączy instalacji odgromowej
- Kontrola stanu urządzeń, które ograniczają przepięcia w instalacji elektrycznej oraz w systemach przesyłu sygnałów.
- Sporządzenie raportu z badania okresowego, zawierającego informacje na temat ogólnego stanu zwodów, poziomu korozji, mocowania przewodów i innych elementów systemu. Odnotowywane są również wyniki pomiaru rezystancji uziemienia, odstępstwa od wymagań normy PN EN 62305 i dokumentacji projektowej oraz ewentualne zmiany konstrukcyjne obiektu.
Zakres przeglądu instalacji odgromowej
Podczas trwającego kilka godzin przeglądu specjalista ochrony odgromowej sprawdzi przewody, elementy łączeniowe, wsporniki i mocowania, ciągłość elektryczną urządzenia piorunochronnego, oraz dokona pomiaru rezystancji uziomu. Skontrolowany zostanie również stan połączeń wyrównawczych wewnątrz obiektu, urządzeń ograniczających przepięcia wraz z bezpiecznikami,
Wyniki kontroli wraz z protokołem wpisuje się do książki obiektu budowlanego, prowadzonej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2003. Nr 120 poz. 1134). Do wglądu do niej upoważniona jest Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Straż Pożarna, Sanepid oraz Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego.
Przegląd prenatalny uziomu fundamentowego
W przypadku uziomów fundamentowych wskazane jest dokonanie tzw. przeglądu prenatalnego, czyli szczegółowej kontroli stanu technicznego wszystkich naturalnych lub sztucznych elementów, przewodów i połączeń po zakończeniu montażu, lecz przed zalaniem warstwą betonu.
Zakres sprawdzenia obejmuje sprawdzenie zgodności z projektem i normami użytych materiałów, wymiarów oraz przekroju płaskowników i przewodów, trasy ułożenia, sposobu mocowania oraz wykonania połączeń. Należy również dokonać pomiaru rezystancji, uwzględniając fakt że w pierwszych miesiącach po wykonaniu może być on niestabilny a jego średnia wartość nieco zawyżona.