Projektowanie instalacji odgromowej uwzględnia ocenę ryzyka oraz związanych z uderzeniem pioruna zagrożeń. Ocena ryzyka, a także projektowanie systemu odgromowego to zadanie dla profesjonalistów, którzy znają obowiązujące normy. Jakie rodzaje ryzyka i strat należy wziąć pod uwagę podczas projektowania i wykonywania instalacji odgromowej? Wyjaśniamy.
Ogólne wymagania ochrony odgromowej
Ogólne standardy planowania i wykonywania instalacji odgromowej określa wprowadzona w 2006 roku norma PN-EN 62305, która jest systematycznie aktualizowana. Od tego czasu obowiązują nowe normy ogólne, dotyczące projektowania i montażu systemów odgromowych w różnego typu obiektach budowlanych. Uwzględniają one m.in. zasady zarządzania ryzykiem, uszkodzenia fizyczne budynków oraz zagrożenia dla życia, a także ryzyka związane z uszkodzeniami urządzeń elektrycznych i elektronicznych, które są skutkiem piorunowego impulsu elektromagnetycznego.
Ocena ryzyka zagrożenia piorunowego
Każdy obiekt budowlany jest narażony na działanie prądu pioruna. W niektórych przypadkach mamy do czynienia ze szczególnie dużym zagrożeniem, które związane jest np. ze specyfiką budynku, a także jego usytuowaniem i otoczeniem. Oprócz bezpośredniego oddziaływania prądu pioruna na budynek oraz związanego z tym zagrożenia zachodzi także ryzyko wystąpienia przepięcia w instalacji elektrycznej, które dotyczy wszystkich obiektów budowlanych.
Każdy z dokumentów normy PN-EN 62305 określa aktualne wymagania, które należy spełnić, projektując i wykonując instalację odgromową. W arkuszu pierwszym znajdują się ogólne wytyczne, definicje i terminy. Pozostałe arkusze traktują o zarządzaniu ryzykiem, fizycznych uszkodzeniach obiektu i zagrożeniach życia, a ostatni z arkuszy dotyczy ochrony systemów elektrycznych i elektronicznych stosowanych w budownictwie.
Stosowanie się do wytycznych normy PN-EN 62305 pozwala na ocenę ryzyka oddziaływania prądu piorunowego na obiekt budowlany, określa związane z tym skutki, a także następstwa i straty związane z uderzeniem pioruna.
Ryzyko R obliczamy wg metody wskazanej przez w/w normę. Ryzyko R jest sumą uszkodzeń obiektu, awarii, pożaru oraz porażenia istot żywych. Podstawowe rodzaje ryzyka:
- R1 utraty życia ludzkiego lub trwałego porażenia,
- R2 utraty usług publicznych,
- R3 utraty dziedzictwa kulturowego,
- R4 strat materialnych obiektu i jego zawartości.
Skutki oddziaływania prądu piorunowego na różne obiekty budowlane
W zależności od rodzaju obiektu budowlanego mamy do czynienia z różnymi skutkami oddziaływania prądu piorunowego. Ryzyko uderzenia pioruna zwiększają m.in.:
- usytuowanie budynku na wzniesieniu,
- brak w otoczeniu obiektu wysokich drzew oraz innych budynków,
- znaczna wysokość obiektu budowlanego,
- lokalizacja budynku na terenach górskich.
W obecnych, wyjątkowo dynamicznych warunkach pogodowych i klimatycznych (z często występującymi anomaliami) zaleca się montaż instalacji odgromowej dla każdego budynku. Korzystanie z ochrony odgromowej pozwala uniknąć zagrożenia względem zdrowia i życia oraz utraty dobytku.
W budynkach mieszkalnych i budynkach gospodarskich główne ryzyko, które związane jest z uderzeniem pioruna oraz pośrednim oddziaływaniem prądu piorunowego, uwzględnia przede wszystkim bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia na skutek napięcia krokowego i dotykowego, uszkodzenia instalacji elektrycznej oraz pożar. Co więcej, uszkodzeniu mogą ulec różne urządzenia i sprzęty, które są podłączone do prądu, a także np. stosowana w warunkach domowych aparatura medyczna oraz wyposażenie obiektów gospodarskich.
W różnych budynkach użyteczności publicznej, a także obiektach infrastruktury krytycznej, dodatkowym zagrożeniem jest ryzyko wybuchu ataku paniki oraz związanego z nim uszczerbku na zdrowiu i życiu. W tym przypadku mamy także do czynienia z ryzykiem awarii np. systemów alarmowych oraz utraty danych.
Ze szczególnie wysokim zagrożeniem związane jest uderzenie pioruna w budynki szpitali, domów opieki, hospicjów oraz innych placówek, w których przebywają osoby niesamodzielne, osoby przewlekle chore i osoby wymagające sztucznego po
dtrzymywania funkcji życiowych. To samo tyczy się obiektów, w których na skutek uderzenia pioruna może dojść do wybuchu oraz wycieku szkodliwych substancji chemicznych.
Typy następstw i straty związane z oddziaływaniem prądu piorunowego
Uszkodzenia, któr
e może wywołać prąd piorunowy, zostały podzielone na trzy typy. Pierwszy z nich (D1) uwzględnia porażenia ludzi i zwierząt. Typ drugi (D2) uwzględnia uszkodzenia obiektu budowlanego. Typ trzeci (D3) uwzględnia awarie urządzeń i instalacji. Straty związane z bezpośrednim lub pośrednim oddziaływaniem prądu pioruna zostały podzielone na cztery typy, uwzględniając utratę życia (L1), utratę usług publicznych (L2), utratę dziedzictwa kulturowego (L3), a także utratę dóbr ekonomicznych (L4).
W AN-KOM dostępne są produkty, dzięki którym możliwe jest zaprojektowanie oraz wykonanie zgodnej z normą PN-EN 62305 instalacji odgromowej w różnych typach budynków. Oferujemy jedynie najwyższej jakości, trwałe i niezawodne rozwiązania, które można dopasować do indywidualnych potrzeb i specyfiki obiektu budowlanego.
Podsumowanie
Każdy budynek w mniejszym lub w większym stopniu narażony jest na zagrożenia związane z prądem piorunowym. Z tego względu zawsze warto zdecydować się na montaż instalacji odgromowej, która chroni zdrowie i życie osób przebywających w budynku i jego otoczeniu, zabezpiecza przed porażeniem prądem na skutek napięć krokowych i dotykowych oraz pozwala uniknąć strat materialnych, które związane są z pożarem lub uszkodzeniem urządzeń elektrycznych i elektronicznych w obiekcie budowlanym. Każdy system, którego zadaniem jest chronić przed bezpośrednim i pośrednim oddziaływaniem prądu piorunowego, musi być zgodny z normą PN-EN 62305.