W ujęciu technicznym, norma to dokument opisujący charakterystyki i standaryzujący wymagania jakościowe i ilościowe, którym powinien odpowiadać dany wyrób, proces lub usługa (np. ochrona odgromowa). Norma jest swego rodzaju wzorcem, określającym sposób wykonania danego przedmiotu, instalacji czy obiektu.
Postanowienia normy bazują na aktualnej wiedzy naukowej oraz danych, zweryfikowanych pod względem słuszności technicznej, ekonomicznej i użytkowej. Muszą być one możliwe do realizacji oraz absolutnie sprawdzalne. Zazwyczaj norma wprowadza też kodeks dobrej praktyki i zasady racjonalnego postępowania przy aktualnym poziomie techniki.
Ze względu na zasięg możemy wyróżnić normy międzynarodowe (np. PN-IEC), krajowe (np. PN, Polska Norma), branżowe czy zakładowe. Organizacją działalności normalizacyjnej na terenie naszego kraju zajmuje się Polski Komitet Normalizacyjny (PKN).
Dlaczego przestrzeganie norm jest istotne?
Opracowywanie i wdrażanie norm ma na celu stworzenie wzorcowych rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa, ochrony środowiska i utrwalania osiągnięć technicznych. Stosowanie właściwych norm ułatwia rozwiązywanie praktycznych problemów i wdrażanie najlepszych rozwiązań w obszarze nimi objętym, pozwala dostarczyć klientowi pewny jakościowo produkt lub usługę. Gwarantuje również zgodność z wymaganiami prawnymi i minimalizuje ryzyko kosztowych błędów w procesie inwestycyjnym. Powoływanie się na normy jest również traktowane jako punkt odniesienia w przypadku zawierania umów oraz poważny argument rozstrzygania sporów pomiędzy dostawcą lub wykonawcą a odbiorcą produktu bądź usługi.
Ochrona odgromowa – normy projektowania i wykonawstwa
Stosowanie norm z serii PN-EN 62305 stało się obowiązkowe, odkąd zostały przywołane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690, ostatnia zmiana z dnia 10 grudnia 2010 r., Dz. U. nr 239, poz. 1597).
Obowiązek ten potwierdza również stanowisko Polskiego Komitetu Ochrony Odgromowej (PKOO) z 13 września 2017 r. Dodatkowo PKOO zwraca uwagę na fakt, że nieuzasadnione jest stosowanie w Polsce innych wymagań dotyczących ochrony odgromowej niż PN-EN 62305. W szczególności dotyczy to przywoływanej przez producentów tzw. „aktywnych” urządzeń ochrony odgromowej „normy” francuskiej NF C 17-102. Zawiera ona sprzeczności w stosunku do wymagań zawartych w serii norm PN-EN 62305 (zwłaszcza dotyczących zasad wymiarowania stref ochronnych dla obiektów budowlanych).
Zestaw norm serii PN-EN 62305 zawiera cztery arkusze:
- część 1: Zasady ogólne (m.in. podstawowe kryteria ochrony LPZ, LPL, redukcja uszkodzeń i awarii, oddziaływanie pioruna na komponenty systemu ochrony odgromowej, analiza przepięć w różnych punktach instalacji).
- część 2: Zarządzanie ryzykiem (m.in. uszkodzenia i straty, procedura szacowania ryzyka i przykładowe analizy).
- cześć 3: Uszkodzenie fizyczne obiektów i zagrożenie życia (m.in. szczegółowe procedury projektowania, użytkowania i konserwacji, ochrona odgromowa wewnętrzna i zewnętrzna, środki ochrony).
- część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne (m.in. strefy ochrony odgromowej LPZ, uziemienia, połączenia wyrównawcze, połączenia wyrównawcze na granicach stref, ekranowanie i trasowanie linii wewnętrznych, skoordynowana ochrona SPD).
W normach PN-EN 62305 znajdziemy zapisy, które m.in.;
- Pomagają oszacować potrzebę stosowania środków ochrony odgromowej i dobrać odpowiednią ich skuteczność.
- Przedstawiają szczegółowe zestawienia materiałów przeznaczonych do zastosowania na zwody, przewody odprowadzające oraz uziomy. Precyzują ich kształty, przekroje oraz zalecane powłoki ochronne.
- Omawiają sposoby wyznaczania oddziaływania prądów piorunowych na elementy urządzenia piorunochronnego i prezentują skutki takich oddziaływań.
- Określają parametry prądów i napięć udarowych powstających w instalacjach niskonapięciowych podczas doziemnych wyładowań piorunowych w obiekty i instalacje lub obok nich.
- Wprowadzają podstawowe wymagania dotyczące ochrony obiektów wysokich (powyżej 60 m).
- Szczegółowo omawiają zasady strefowej koncepcji ochrony odgromowej (podział na strefy zagrożenia, zasady wyrównywania potencjałów w strefach i na ich granicach).
Pełna treść norm serii PN-EN 62305
Pełną treść norm serii PN-EN 62305 znajdziemy w wersji płatnej na stronie sklepu Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w formie pliku do pobrania, w wydaniu papierowym oraz do skorzystania w czytelni (dostęp czasowy). Wszelkie poprawki udostępniane są bezpłatnie.