Zanim budynek zyska ochronę przed prądem pioruna, niezbędne jest wykonanie projektu zewnętrznej i wewnętrznej instalacji odgromowej (LPS). Zadanie to powinien wykonać specjalista z branży elektrycznej. Jakie elementy powinien zawierać projekt instalacji odgromowej? Jakie obliczenia i analizy muszą zostać wykonane przed przystąpieniem do projektowania systemu instalacji odgromowej?
Inwestorzy często podchodzą do instalacji odgromowej z dystansem, twierdząc, że jeżeli przepisy prawa budowlanego nie wymagają jej montażu np. w przypadku budynków jednorodzinnych, to oznacza, że piorunochron jest zbędny.
Okazuje się jednak, że system LPS jest niezwykle ważnym elementem ochrony budynku. Dzięki niemu możliwa jest skuteczna ochrona zdrowia i życia ludzi przebywających w budynku i jego najbliższym otoczeniu przed działaniem prądu pioruna. Co więcej, instalacja odgromowa zapewnia skuteczną ochronę dobytku, który możemy utracić na skutek związanego z uderzeniem pioruna pożaru.
Instalacja odgromowa to nie tylko zwód, przewód i uziom…
W przypadku instalacji odgromowej zdawkowe „będzie pan zadowolony” nie wystarczy. Wszystkie etapy projektowania oraz montażu systemu instalacji odgromowej muszą być zgodne z normami jakości. Podstawą prawną podczas projektowania odgromienia oraz wykonania instalacji są Polskie Normy, a także norma PN-EN 62305. Każdy z elementów, które tworzą zewnętrzny i wewnętrzny system LPS, powinien posiadać certyfikat jakości i zostać dopuszczony do stosowania. Zanim rozpocznie się montaż elementów odgromienia, niezbędne jest:
- wykonanie analizy ryzyka szkód piorunowych,
- określenie klasy odgromowej,
- wykonanie projektu zgodnie z obowiązującymi normami.
Istotne na etapie projektowania instalacji odgromowej jest powierzenie niezbędnych prac profesjonalistom, którzy posiadają stosowne uprawnienia. Nie jest zalecane, aby montaż instalacji odgromowej wykonywał np. dekarz, jeżeli nie ma ku temu uprawnień, co nadal bywa praktykowane.
Prawidłowo wykonany projekt instalacji odgromowej musi zawierać:
- szczegółowe informacje dotyczące każdego elementu instalacji odgromowej zewnętrznej i wewnętrznej,
- szczegółowe informacje na temat doboru i umiejscowienia elementów instalacji odgromowej.
Co ważne – prawidłowo wykonany projekt instalacji odgromowej musi zawierać obliczenia, na których podstawie dokonano doboru elementów systemu oraz wybrano ich umiejscowienie.
W profesjonalnie wykonanym projekcie odgromienia muszą znaleźć się niezbędne dane, które dotyczą m.in.:
- systemu wyrównania potencjałów,
- ochrony przepięciowej instalacji zasilania,
- ochrony przeciwprzepięciowej sygnałowej,
- uziemienia,
- prowadzenia przewodów i kabli oraz odstępów izolacyjnych,
- informacje na temat kompatybilności elektromagnetycznej.
Normy prawne dotyczące montażu instalacji odgromowej
Projekt i wykonanie instalacji odgromowej muszą być zgodne z:
- serią norm PN-EN 62305 (cz. 1 – 4) Ochrona odgromowa,
- normą PN-IEC 60364–4–443:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych – Ochrona przed przepięciami – Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi,
- serią norm PN-EN 62561 (cz. 1– 7) Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC),
- Ustawą o Normalizacji, z dnia 12 września 2002 r., oraz Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie „Warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” z kolejnymi zmianami.
Norma PN-EN 62305 stanowi podstawę projektowania systemu odgromowego. Jej zapisy zawierają wytyczne dotyczące zasad ogólnych, zarządzania ryzykiem, uszkodzeń fizycznych obiektów i zagrożenia życia, a także urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
Zgodnie z przepisami – projekt musi również spełniać wymagania normy PN-EN 62561–1:2012, która dotyczy elementów przyłączeniowych. Istotną kwestią jest również przestrzeganie normy Eurocod 1, 1-4 Oddziaływanie wiatru, PN-EN 1991-1-4 2008, z późniejszymi zmianami, która dotyczy pomiarów i badań dla masztów odgromowych.
Projekt instalacji odgromowej krok po kroku
Aby mógł powstać projekt bezpiecznej instalacji odgromowej, która nie tylko będzie zgodna z obowiązującymi normami, ale także dopasowana do specyfiki budynku i jego otoczenia, niezbędne jest pozyskanie danych, które dotyczą m.in. mającego zyskać ochronę odgromową budynku. Bardzo ważne dla projektanta są dane dotyczące przeznaczenia budynku, jego konstrukcji oraz lokalizacji. Analiza ryzyka uwzględnia bazowanie na różnych współczynnikach, które pozwalają określić ryzyko związane m.in. z utratą życia. Na podstawie oceny ryzyka określany jest poziom ochrony odgromowej i klasa LPS.
Podsumowanie
Zgodnie z obowiązującą definicją – projekt instalacji odgromowej powinien zawierać:
- elementy zewnętrznej instalacji odgromowej;
- projekt wewnętrznej instalacji odgromowej, która uwzględnia m.in. wyrównanie potencjałów;
- informacje dotyczące uziemienia;
- rozwiązania dotyczące ochrony przed napięciem dotykowym i krokowym;
- informacje dotyczące sposobu rozprowadzenia zwodów i przewodów odprowadzających, a także odstępów izolacyjnych.
Z projektem instalacji odgromowej mamy do czynienia tylko wówczas, gdy zawiera on rysunki techniczne i obliczenia.
Wykonanie i zatwierdzenie projektu powinno zostać powierzone osobie, która ma aktualne uprawnienia w zakresie projektowania instalacji elektrycznych. Dobór elementów systemu odgromowego powinien uwzględniać jedynie produkty z certyfikatami, które zostały dopuszczone do sprzedaży na terenie Polski.